Το μέλι καστανιάς είναι μία από τις ταυτοποιημένες κατηγορίες Ελληνικού μελιού με ιδιαίτερα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά, όπως το χρώμα, η γεύση και το άρωμα, και ταυτόχρονα πλούσιο σε φυσικοχημικά χαρακτηριστικά.
Η καστανιά είναι ένα σπουδαίο μελισσοκομικό φυτό που δυναμώνει τα μελίσσια προσφέροντάς τα νέκταρ αλλά και γύρη υψηλής πρωτεϊνικής αξίας. Οι μέλισσες λατρεύουν τα άνθη της και το έντονο άρωμά τους προσελκύουν τις μέλισσες, οι οποίες μπορεί να διανύσουν έως και 5 χλμ. για να φτάσουν στην καστανιά.
Το μέλι καστανιάς είναι μικτής προέλευσης. Το μέλι καστανιάς παράγεται και από το νέκταρ των ανθέων της αλλά και από τις μελιτώδεις εκκρίσεις της καστανιάς, αλλά σύμφωνα με νέα οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατατάσσεται ως ανθόμελο αλλά με χαρακτηριστικά μελιτώματος (κατ΄εξαίρεση).
Το μέλι καστανιάς έχει ιδιαίτερα οργανοληπτικά (χρώμα, γεύση, άρωμα) χαρακτηριστικά. Πρόκειται για ένα σκούρο μέλι, στο χρώμα του κάστανου, με ιδιαίτερα έντονο άρωμα, χαρακτηριστική οσμή μεγάλης διάρκειας, γεύση δυνατή που οφείλεται στη μεγάλη περιεκτικότητα γυρεόκοκκων, αφήνει μια πικρή επίγευση, ένα μέτριας γλυκύτητας μέλι. Το μέλι καστανιάς παραμένει σε ρευστή μορφή χωρίς να κρυσταλλώσει, για μεγάλο χρονικό διάστημα, γιατί έχει υψηλή περιεκτικότητα σε φρουκτόζη και χαμηλά ποσοστά γλυκόζης.
Εκείνο που έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον είναι ότι το μέλι καστανιάς αν και ανθόμελο, έχει ιδιαίτερα υψηλή περιεκτικότητα μεταλλικών στοιχείων, παρόμοια με το μέλι μελιτώματος. Σε συγκριτική έρευνα που έχει πραγματοποιηθεί σε ελληνικά αμιγή μέλια διαπιστώθηκε ότι η συνολική περιεκτικότητα του καστανόμελου σε επτά μεταλλικά στοιχεία (K, Na, Ca, Mg, Mn, Zn, Fe, Cu) είναι διπλάσια από αυτή του θυμαρίσιου μελιού και του βαμβακόμελου. Οι υψηλότερες συγκεντρώσεις αφορούν κυρίως το κάλιο, το ασβέστιο και το μαγνήσιο (Θρασυβούλου 2002).
Συγκρίνοντας τα φυσικοχημικά χαρακτηριστικά του καστανόμελου που δίνονται από την IHC (International Honey Commision) για το σύνολο των Ευρωπαϊκών μελιών αυτού του είδους με αυτά που προσδιορίστηκαν κατά τη διάρκεια καθορισμού της ταυτότητας του Ελληνικού καστανόμελου (Θρασυβούλου 2002) διαπιστώνονται χαμηλότερες τιμές υγρασίας και υψηλότερες τιμές διαστάσης και σουκρόζης για τα Ελληνικά καστανόμελα.
Το μέλι καστανιάς έχει διαπιστωθεί ότι έχει σημαντική αντιμικροβιακή δράση έναντι διαφόρων μικροοργανισμών (Staphylococcus aureus, Enterococcus faecalis, Bacillus subtilis, Helicobacter pylori, Candida tropicalis, Candida albicans). Η μεγάλη βιολογική αξία του καστανόμελου οφείλεται στην υψηλή αντιοξειδωτική δράση παρόμοια με αυτή των μελιών μελιτώματος.
Η Ελλάδα έχει μέτρια συγκομιδή μελιού καστανιάς, ένα μέλι πλούσιο, δυνατό, δυναμωτικό, αρωματικό, ιδιάζων αλλά ξεχωριστό, που το κάνει να είναι ιδιαίτερα αγαπητό σε λίγους αλλά φανατικούς καταναλωτές.
Σημ: Οι πληροφορίες για τα φυσικοχημικά χαρακτηριστικά του μελιού της καστανιάς είναι από το άρθρο της κα. Τανανάκη Χρύσας (Λέκτορα του Εργαστηρίου Μελισσοκομίας-Σηροτροφίας του Α.Π.Θ.).